Amor de luenh 13 – fin

Ilhs bargassan d’enquera dins la nuech, mas deve me ‘restar aquí, a la fin dau libre. Lu temps daus congiers de fin d’annada, vau ‘chabat lu pitit bocin que manca, far las prumieras corecci’s e l’adobar coma Lyx (un esditor latex) per li balhar una fòrma.

[…]

‘questa vuda de l’esperit es en me coma una empresa, queraque pas un chause de primitiu, d’avant l’istòria, au contrarí, ‘na vuda bela de ma vita, coma sus ‘na pelicula sensibla, pas d’enquera resvelada, apres eiperar, apres fermentar dins los rotlaus de gelatina amniotica. I son conhats Jaufre Rudel mai son amor de luenh, la vasa de las ribas, la ciutat sus l’aiga, l’aiga moranta, lu temps de las mareias, l’orlutz mensongier, i trapa lu som de las totas p’itas sensaci’s, daus sabers cumulats, de las cartas, de las mans, daus sinhes, de la femnas nudas sos un olivier, daus jais, daus pescha-bernarts, de las unicòrnas, ma mair, la jasina e la mòrt de ma sor, las cendras, mon pair e tots los de ma familha que son coijats alaï, e lu deser d’alhors que n’es pas lu dau viatge, lu desonh d’absolut luenh de la cresença, l’amor-pròpri dau vin, lu respect de la terra cultivada, la bona censena de la sauvatjaria, l’eisigença de la sensaci’ luenh de la semiotica, la paur, esbrandosa coma dolorosa, de la beutat crudela dins ‘na pintura, la passion de la fotografia, de sas chambras negras per enregistrar, de sos maleficís de fachilhier e los daus mòts daus libres que son de me sauvar la vita, me la prend, me la tòrna, daus mòts, daus eimatges descretats dins l’encastre eimaginaire de las ficci’s, mon autobiografia bandida, e mon amor per te. Duermes ? V-òc-es, as rason, duermem.

_*_*_*_*_*_

Abriu 1997.

Amor de luenh 12

Pensas-i, l’auvir, per ente la votz esmòu la nòstra aurelha, ta paret velaria vibra, fai vibrar ne’n mesma temps lu timpan. E vibra la còchleia, lu mervelhos, tot pitit organe antisala, gagolha sensibla de la nòstra aurelha interna, laquala fai vironar d’aici nòstre cerveu la vòtz daus angeus, de las anonciaci’s, daus avoaments, divins utilhs de nòstra escota. Entau lu poëta auvís, sentís, s’alena de son amor, e dins la grisada de las censenas boiradas, lauzet Dieu que l’avia sostenguda tro qu’el l’agues vida, eu fai los laus e marceja Diu de çò qu’eu li fai veire l’amor de luenh. Veire, lu sòu sens qu’eu tornet pas trobar. Dins los braçs de la qu’eu ‘viá tant aimada, tant desirada, eu tornet trobar l’usage de l’auvir, dau sentir e remarceja Diu de veire. Eu chafre veire l’avuglament solarí, mortau, ‘quel absolut de la vesença. Mescladis de l’agonia, cliarda de la desvelada, fusion de las esposalhas. Entau veire l’amor de luenh dire qu’eu ne se pòt far, ne se pòt veire. Brutlat, afojat de s’estre tant apreuimat d’ela, la que ne se pòt estre apropchada, la que ne se pòt suportar, autrament que dins un eimatge. Tot parrier l’auba e l’eifant davaleten au bas dau buesc. Au revelh qu’eriá mieijorn. Mieijorn mortau dau poëma. Que sabe ben que queu raconta es un eimatge, ‘na metafòra de la jòia, de l’amor, platonician o chrestian, eiretat de la tradici’ cortesa que pren aus « zadjals » andalos, aus Arabes, segon luquau la mistica e l’erotisme se meslan, mas me’n fiche. Estre dins la jòia, lu raubiment, l’alegria mistica o sensuala, granda reconeisença per la beutat, lu perfeit dau monde, jòia d’agonia, de resvicolada, dins ‘quela chambra d’auberja ente ilhs se troban finalament, l’eimatge es per me plare, maugrat lu sègle, que mauvieisa lu raibe de l’atge mejan.

— I a que auei dobtan dau sinhe, de l’òrdre e dau sens, la cresança nos fai cresma, profane, quò disem, desliurats de las chimeras.

A desliurats ! Liuram nos ! Sente, pense, goste, sine, auve e tosche, vieise. Te gaite, te vise quauquas vetz coma per la prumiera vetz, e queraque dau prumier còp me sosvene pus. Ne connaises-tu ? Te ‘pelas-tu de me ? Me songe qu’anguetem dins la Chambra daus Nòvis, que l’auberja ente Rudel es conduch, apres morir, eisista pas, qu’es ‘na chambra per trompar lu monde, uberta d’un uelh de buòu sus lu ciau daus angeus, ente ven son amor de luenh que jamai eu l’aviá vut e qu’eu coneguet. Eu la coneis.

— Mas v-òc-es, ‘pelas-te, a Mantoue, coma n’autres nos pardetem longtemps, dins l’esmerador daus palaiçs, que te, desiravas lambinar per veire las sinopias de Pisanello, e que lu guide menava coma apres correr la nòstra visita, l’ai seguit un momint, puei me sei represa e aní te junher, adonc qu’eriàs pus ‘quí, aviàs traucat los jardins, de las corts, montat un eschalier, lonjat daus cabinets, dau temps que fasiá los cent pas, preniá lu temps davant ‘na fenestra sus l’aiga, e d’un còp, n’autres nos aretrobetem dins la Chambra dau Nòvis pinta per Mantegna, te, d’intrar per ‘na pòrta, me, per l’autra, la p’ita pòrta de la paret sud, bandida au monde, paubra, sabe gran coma faguí per i passar. E n’autres nos sem encontrats. Te reconeissiá, urós coma ‘na prumiera vetz. Tan que tan nos sem refugiats sos la fenestra nòrd-oest, rejants e mai esmoguts que l’auriam voguts, contre queu pitit bocin de mur aus motius de maubre pinturar, e dau temps que nos abrasavam, per rire de la meschaënta farça e de l’esfrai, viguí, darrier ta testa, dins la veinas dau faus maubre, la testa desavenanta d’una Gorgona, d’una Medusa cofada d’anguila verdas e vinosas que nos gaitava. Qu’eriá una eideia de peira eimatjada, faussa peira ne’n mai d’aquò, mas ‘na bra’a dobla chimèra ! Talament estonanta que còp-sec, te la montrí, e pogues jamai veire quò qu’avieisava, maugrat mas erplicaci’s e mos efòrçs per surtir devant tos uelhs, dau desboiradís de linhas, ‘questa testa que nonmàs me visava, coma la mescheanta faça de nòstra separaci’, de nòstra perta. Adonc deguí tornar prener alen, cular, per que las fresquas de las parets de la vòuta, dins lur bel ensemble me siguesse visible un còp de mai, per abasar la vuda d’avant. Pertant ‘la es d’enquera dins mas charns, secreta fòrma d’una mòrt ‘catada dins son uòu, fina, venerosa, conhada dins quauques cuenhs d’aquela crana Chambra ente su mesclan, s’esposan lu poder, la glòria, la grandor, la fidelitat, la valhensa, la justiça e la devoci’, la mòrt e la resvicolada, l’arma e la destinat de l’òme, maridatge de l‘òme au monde. Aquí, leva un mau poderós. Anam, ò sabe, las nòstras eimaginaci’s son poder trompadís, nos nos escartetem, nos desviretem e fuguem un pauc parduts l’un l’autre. Qu’eriá ‘na faussa representaci’ de la separaci’, çò que fai sufrir los amoros, çò que me balhet ‘questa vision. Pertant, ‘la es un chauchavelha d’enquera aquí, dins la Chambra daus Nòvis.

Amor de luenh 11

Entau Rudel entend de’n prumier la parola, per lu ben qu’el n’auzi dire aus peregrins, eu entend los mòts li descrire la beutat mai qu’umana de la dama de Tripoli, e dau dit eu concep ‘quel amor fadart. Daus mòts eu fuguet amorós, de l’eimatge d’ela que chantan los que la vigueten, de lurs uels vuda, ilhs que de tant luenh raportan lur vision esblujida, la disen per lur vòtz. Per malandra la vòtz, de linga a linga, insemina sa pròpra linga, los mòts dins la bona reja fan l’eimatge, li fai l’amor. Disem daus amoros qu’ilhs son « pendus a las pòtas » e qu’ilhs « beuvan los mòts » de l’aimat. Lu dich dau apres recitar embelina, atrapa e nos pren, eu es lu messatger, eu fai assaber. De l’eideia de beutat granda-granda, Rudel s’escervela, e de’n prumier dau parlamens d’amor (daus mòts !), de la discutida qu’eu auriá coma ela, ditz-eu, qu’eu la viguesse. D’enquera daus mòts e l‘eimatge de bana, la vuda e l’esbrand qu’ela congreia. Amorós de la linga, que dins la bocha n’autres rotlam, mascham e minjam los mòts de la poësia, tot parrier coma se tasta e mascha lu vin d’aquí. Mon pair m’aprenguet coma s’escota, mai las nòstras papilhas, lu dich dau vin, çò qu’eu a de dire de se-mesma, de viva vòtz, dire a la vòuta de la gòrja de que qu’es non pas daissar parlar son estiqueta, per l’auvir desliurar sos sucs, sos tans, sas feuvras e sas sabors, per nos balhar lu parlamens daus sens, la verva de bona grisada, tu ò sabes, te qu’aimas tant lu Peiredon-Lagraveta. Lu vin desliura la linga interior, de mesma que l’amor. Rudel a sus la soá linga lu veren, lu lach d’alcòl, los mòts banhats de l’esperit dau vin, eu ‘pela la dama amors de terra lonhdana, amors de lohn, amors de luenh, eu la clama, eu la vòu. Perque los mòts nos tenen dins lu mesma temps despartits, eslunhats dins lu deser, dins un manca de sadou, lu contrarí de quò qu’ilhs disen, desiram gaitar la visi’ e estre vuts d’ela, far un coma ela.

Lu dich de la beutat li pren la set, la fam, li balha set e fam, eu marcha au mitan de la branda de creïa blancha, vai de talan embroncx e clis, sorne, e dins la possibilitat d’estre amorós, faça a l’orizont de l’estuarí, tornat e penchat vers alaï ente los ciaus , e l’aiga, li balhan la niblosa traça d’ela, coma ‘na granda femna de niblas coijada, giganta, estirada de tot son còrs d’aër, que degun pòt possedar, aus finfons de la terras nejadas de la Gironda lu ser, aquí ente sabem pus qui n’autres sem, a ‘quala eschala de « se » rendut, sarrat entre terras e aigas, vasa d’amors, de mòrt. L’amor de luenh entreduerm sus la Gironda, dins la linga gascona ente passan de las nivoladas de mòts, d’eimatges que poden pas estre dichs, virats. Blaia eisista p’un piau, Rudel pas mai, sei apres los inventats. Aime la legenda, per ‘chabar.

— Per ne’n ‘chabar, ‘queu càfe es fach tròp fòrt, duermiràs pas, rasonairitz.

— Vòle pas durmir, tasche de comprener ‘n eimatge. Que, per ne’n ‘chabar, eu se croset, viatge de guera, de fè. Eu pren un bateu de crosada, pauc segur, d’aquilhs que rencontran tempestas coma pirates coma pestas. Una vetz en mar, eu tomba malaut, eu es desjà malaude ne’n partant, malaute d’amor, de set, de fam. Degun pòt lu garir. Adonc ‘la ven vers se, eu agonís, e, dau temps qu’eu muer, ‘la lu pren dins sos braçs, dins la chambra. Mervelha de l’estrencha quante vos sarra çò qu’aviá de fòrma nonmàs dins daus eimatges de niblas, quante vos toscha lu còrs dau raibe. Miracle, se, que la mòrt brolha la vuda, torna trobar l’auzir e·l flairar.

_*_*_*_

manca 10 pajinas per aver la fin d’aquela « raibaria ».

Amor de luenh 10

D’un costat qu’es b’etòt ‘chabat (i a pus que 10 pajinas de virar), d’un autre, deve d’enquera me ‘restar 2 jorns. Afe, qu’es la vita.

Lu bac eriá ‘chafrat autravetz « Les Deux Rives », o sabez-tu ? Goiata, quante faliá montar dedins, ‘quò me gialava. Podem pas estre de las doas ribas dau mesma còp, apartener a dos mondes, en defòra beleu dau mitan de las aigas, a la mesma distança d’un bòrd l’autre, çò que me dissiá entre me-mesma, e de qu’es quela nau que porta dos noms ? Quel esmiralh de las doas ribas balha un eimatge de l’endevers, de l’endrech, d’entre los dos, impossible de desacatar. Eu convida, coma dins l’escritura, a trobar la fòrma que pòt pas estre, dau costat ente s’autres sem pas d’enquera. Dise : costat daus mots, ‘nar contre lu monde. Dau costat de Blaia. Dins la promessa niblosa de l’eimatge, l’autra faça de las chausas, apres eiperar. Per aver lu darnier mòt ad aqueu perpaus, contre lu mòt, bifadura, repentida, deslastrat, negaci’, una nivol de tornada bastit una vetz de mai, e tornar au mòt contre se-mesma per saber çò que ‘riba au « me » dins l’escritura, coma estre sus l’autra riba e me veire de la mesma faiçon en faça. Coma Rudel s’eriá fach crosat per « veire » l’amor de luenh.

— Pau Zumthor contava que ‘questa istòria de Blaia data d’un temps d’apres lu Rudel. Dos sègles passats queu monde de letra, daus jongladors javinhan per escrire las vidas* daus poëtas, biografias fabulosas, ren de segur dedins, legendas, racontas, e de la mesma faiçon s’escrigueten Evangèlis, Apocalispe, parolas e actes daus bons apòstres, chamjament de figuras sus dos o tres temas e reseus de motius bassez convencionaus, per res istorique.

— Mas me’n fote ben. Te parle daus mòts, d’eimatges progietats sus un mur d’una chambra, de ciutat coma de ‘n’ isla, te tu me parles de biais de dire istoricistes que l’om pòt concebre. Pausam aquí la vinha e las soás linhas de rason, vejem per un’ arabesca. Me plai a me que la legenda venguesse sus la linga coma « çò que deu estre dich », que la faribola balha rason au verai avecque son poder tirat de fuòcs magique. Flor orangier dau Liban e miau d’Andalosia, dins ton lach somnifère, son magias de ta mair per sonhar tas meschaentas durmidas. Tu veses : de que que nos fai viure, autrament que los contes ? Veiquí l’istòria : Jaufre Rudel de Blaia eria un òme de nauta noblessa, e prince de Blaia. Eu s’amorachet de la comtessa de Tripoli, sens jamai la veire, de per lu ben qu’eu ne’n auviguet dire daus pelegrins tornats d’Antioche. E eu composet sus ela mant’unas chançons, gentas melodias, daus mòts simples. E per aver jurat de la veire, se croset e prenguet la mar. Fuguet malaute sus la nau e conduch a Tripoli, dins una ostelaria, tengut per mòrt. E a la comtessa quò fuguet dich : adonc, ela ven a se, prep de son liech, e lu prenguet dins sos braçs. Entau, sauguet que qu’eriá la comtessa e d’un còp, recobret l’auzir e·l flairar, tornet trobar l’auvir e lu sentir ; e lausenjet Diau, lu merceget de çò qu’eu l’aviá mantengut viu d’aici a poder la veire. Entau fasent, eu morriguet dins sos braçs e ela, la le faguet enterrar dins la maijon dau Temple mai los onors. E puei ‘queu jorn ‘quí se faguet monja, per dolor de sa mòrt.

_*_*_*_*_

*entau dins lu libre.

Amor de luenh 9

Goiata, ‘anava coma mon grand a sa vinha de la « Mayre »*, non luenh dau pitit pòrt per lu bac, per i passar lu temps. Una terra de palun, au bot d’un chamin de peiras, entre daus plais de rondres vivas, per ‘chabar ne’n cuòu-de-sac sus las bergas. Jurte en faça de Blaia. Qu’es ‘na vinha de pauc. N’i a de melhoras dins los terrenhs de graves, mai naut. Quante disem mai naut dins lu Medòc, qu’es vint mètres au-dessus dau niveu de l’aiga, endevers los vilatges, Pojau, Beishavela, ente frutja la vinha daus grands vins. D’aqueu costat, am lu « Chasse-Spleen », e lu Peiredon-Lagraveta, lu pitit Listrac que tu aimas, as bel eime. Mon grand a ‘quela terra de la Mayre, eu ne’n pren suenh coma d’un vargier, crese que ‘la es la soá mai aimada, eu se plai alai. Eu i es ‘catat, sos lu figier i a un cabanon de buesc cubert de teulas, mai ‘na chaminèia per las grilhadas, e l’estable per lu buòu rosseu que passa quauquas vetz fna setmana sens tornar meijon. Dins ‘queu cabanon tot es vielhs, sens atge per mos uelhs. La vaissela esberchada, lu cafiron emalhat, los cuberts d’estam, e tot l’esquipament daus utils. Me damande çò que son devenguts. ‘Qu’es ‘na sòrta de Robinson, luenh de tot, entendem quitament pas l’angelus, que lu vnet portesse per aquí. Entendem mai que tot l’aiga dau fluvi, la moetas, lu motor dau bac, totas las doas oras. Sem pròpches de l’achanau, l’estèir**, i a un fossat. De la pompa a braç, ne’n tira l’aiga per los sulfatatges. Las mareias l’emplissen, lu voidan, d’aquela aiga clafida de limons, ocra e grassa, que gaina las canas. L’anguila remonta, la peschan mai daus sarments. Technica de pauc. Bota dins l’aiga un fagòt de sarments ficelats mai un pes, au fond dau fossat. La mareia monta, l’anguila s’i pren, ela aima s’i lotjar. Çò que fau far, viste e au bon momint, qu’es de levar lu sarment sens bruscar l’anguila, puei fau la versar dins un « toc »*, un cuòu de bidon talhat mai ‘na cisalha, los bòrds entau copats son per destornar l’aiguila de fugir, qu’es ‘na bestia sorniauda e liposa que ven de las mars dau luenh, ela es rusada. Los bons jorns, ne’n capturam uech o dietz chasqua vetz, tornam dins sa vinha, bracar o sulfatar, la mareia trabalha dins lu fossat, e, l’anguila grilhada qu’es fòrt bon, mai que tot persilhada e alhada.

Passí de long apres-mieijorn dins ‘quela Mayre, a far pas grand chausa, çò que daissa lu temps d’aprener las nivoladas. Se’n passa de las bonas, fau pas creire, de las simplas, de las malaisadas, d’autras son netas o b’etot brolhonadas de brimas, de las figuras de stile d’una granda audaça, de las gamas, daus borilhons totjorns parriers, la lurs redicha ‘resta lu temps, e còp sec, d’una galopada lu fan s’accelerar. Lu temps elastique fai s’aprueimar las duradas, las vitessas d’erpausicion mai lu temps passats coma las nivols. Lu questionament de las nivols se pausa dins l’einueg perque l’einueg charcha l’auvari. Dins la vinha m’einuje, ieu m’einuie, qu’es ‘na granda chausa per s’occupar. Am pus lu temps d’i pensar au jorn d’auei. Es-çò que t’einuje ? Badalhas.

— Crese que me fau d’enquera un pauc de som. Beves tròp d’aqueu càfe negre.

— A ! Me fases badalhar, qu’es contagiós. D’enquera un momenton. Me coije per terra de mon long, badalhe, m’einuie, aviaise la nivol. I a màs que dins quilhs cantons oceaniques, los ciaus son ralament voides, grand blu. I a totjorns daus còrs dins los ciaus apres se farjar, tant coma de las metamorfòsas, de las proceci’s, de las manifestaci’s, quante qon pas de las colonas, architecturas sodanas, esvanusidas e temples esbolhats. Dins l’einueg, ai mon teatre d’ombras e de lutz, e de colors. Pòde pas te dire quantben visquí de drama sus la scena daus ciaus, copet plejat, au plec lu còu brutla. Qu’es ‘na besonha de tombar d’eschina d’estre dins las figuras. Que, maugrat la granda eschala, los eslunhaments dins los grands espacís, far la mesa au punt per l’optique vos progieta rassís d’eiveniments celestes semblables a daus sorcelatges ; sem subordonats a totas aquelas vision. Veiquí que s’esvedelam dins los traucs, los gorgs, sens ò voler, dintram dins las fentas d’organes copilhats, vei-nos-quí apres nos raletar, apres grimpar daus emprunds, sem envirajats. Mas lu songe se pard dins l’òrdre e lu desòrdre que jamai ‘chaba, trasvira e miralha la vuda ne’n milion e milion d’esmiralhs, sens jamai que la linha de contorn se decida, riba instabla, que chamja lu fond, lu copa, minja lu trach, l’eschampilha per lu dessenhar pus luenh ; lu fach de ne pas poder ne’n traçar un trach net abasís l’agach, lu fai se reviscolar sens ne’n ‘chabar. Gaite, fase daus uelhs gròs coma de las prunas. Un einueg bra’e que ‘queu einueg de peiras eimatjadas dau ciau, quilhs escrupits, quelas venas de maubre mòu, sagnos, lachos, petada de coton, coma un solide liquefiat, bischadas de testas sus los còrs, aprene l’erotique de las nivoladas. Veiquí perque demore, perque reste. Prene coneissança. Lu viatge me’n montra pas tant sus los chamjaments daus còrs, cò qu’es enganas, passa-temps, auvarís dins las vudas, autant ò dire annonciaci’s sublimas. E tot aquò cor en direccig de Blaia, los vents son d’oest, aquò s’alonja vers l’est e fug alai, vers Blaia.

Me ‘proche quauquas vetz de las ribas, au cuòu dau chamin, dins las rondres. Sos los grand acacías sauvatges, trobam la roina d’una gara maritima, e son porteu de passatge a niveu rolhat. Tot aquò jamai serviguet, los ralhs son pas vengut d’aici ente aquí. Qu’eria estada ‘n’eideia d’engenhaire, beleu, a la desbuta dau sègle, per embarcar sus las gabaras los pinhiers de la forest, los poteus de mina o los madriers daus chamins de fer, o per far daus mechons, o per la celulosa dau pin, a Factura, ò sabe ieu, me ? La gara jamai fuguet ‘chabada d’estre bastida, ela aguet pas jamai son tech, mas, ela a la fiar pareissança dguna futura gara, entau, aura, dins sa roina. ELa es perduda, obludada a la broá dau fluvi, coma un embarcadament per totjorns mancat. Las grandas mareias d’equinòxi montan d’aici sos murs. Çaquela, l’endrech es pas romantique, melancolique pas mai, los peschors i an bastits doas cabanas sus pilòts, los chaçors de palombas i fan daus fuòcs de sarments, ilhs i minjan dau rasin raubat dins las vinhas, au pitit mandin, los amorós s’i balhan rendetz-vos. Mon grand pren un pauc ‘queu cuenh coma sa proprietat, que sa vinha toscha lu bòrd. Lu ser, avant de rintrar, eu fai ‘na tornada dginspecci’, ‘massa çò que la Gironda i pard, livrason de mareias, borriers, magres naufratges. Una vetz me tornet una catia mai los uelhs crebats, bela pescha. Eu ramassa de las botelhas, de las boitias, fna chambra a air, un ceinturon aus claus rolhats, la roba d’una femna coma laquala eu bilhet un espauralh. Una plancha d’enquera bona, una valisa d’osier, un penchen de corna, una timbala de far blanc, inventori sens fin de las epavas que demoran dins lu cabanon. Una vetz nejada, ‘quò fuguet un bra’e afar. L’ordinari semblava aus recuperaci’s daus plasticians d’art de pauc. Mon grand es pas un artiste, mas qu’es un recuparator, un borrier dau fluvi, eu garda. Aquò pòt servir un jorn, eu sap pas de que, verem ben. Segond se, lu temps es pas un merchand apres comptar, i a un monde d’avant l’obgier o lu produch, mentalitat vielha. Eu garda, eu repara, passa dau temps per adobar. Non pas per embaumar la vita coma sacrada dau despotari moderne, mas per far servir d’enquera la valor. Qu’es una leiçon de chausas, un punt de vuda. Tot parrier que la poësia repolica los mòts parduts. Aimava qu’eu siguesse restaurator, inventor dun biais d’usar.

De las vetz, dins lu trauc au mitan daus roseus, un bocin grand deschirat dins la verdura, apercebe Blaia, pausada sus l’aiga. Città sul mare, la ciutat blancha sus sa riba de’n faça. Sens dobla vuda, sens jumelas, la vise. Trauque. Raibe la ciuatat miraudiosa, estranha, un temps avant d’aver legit Rudel, ‘la es desjà miratge, e quò, d’enquera avant d’aver vut a Sienna, Città sul mare. Ela brandòla sens decidar dintra las aigas, las nivoladas. Ela flota bela coma ò fan las nivols, pas pausada, suspenduda sus ‘na linha de miralh lu long dau fluvi. La Mayre es un endrech per la viticultura, mas i aprene, de ma nautor, coma se boiran las valors, d’aici, d’alai, dau monde verai au eimaginat, e coma passar de l’un a l’autre. Sei d’aquesta riba, ela es de l’autra, e dau còp, avant de coneitre la fotografia, sabe coma fan per s’oppausar lu positiu e lu negatiu, lu blanc e lu negre, lu jorn e la nuech, ton lach e mon càfe. Coma la pareissança dau monde s’inversa, çò que fai la fotografia. ‘Quel alhors, quel autre simetrique, lu mesma e son contrari. L’autra riba m’apella, pròpche, luenh, ela desira que i anesse e s’inversa au momint ente arribe. Podem pas estre sus las doas ribas de la mesma vetz, e malur a la persona que rencontra son doble o se pren per son eimatge !

_*_*_*_

*entau dins lu libre.

**« estey » dins lu libre.