Veiquí l’afar, dins 50 jorns, ‘riba lu temps dau NaNoWriMo(>en) e sabe totjorn pas çò que vòle far :
— d’un costat, la faussa facilitat d’una virada coma ò faguí antan per « amor de luenh »
— d’un autre costat, escrire ‘n’istòria coma ò faguí per « corresponça coma la mòrt » o « 7 Jehannes en territoire d’exil »
I a gaire, la peira de Bòscartut me parlet dins mon durmir… vau beleu l’escotar.
O b’etot, « qu’es deman la rintrada de setembre », emai ‘nesse pus a l’escòla, tot de servar per un temps la malinas cortas, quitament d’aici las prumièras gialadas.
Quò fasiá ‘n’annada qu’erá pas tornat ne’n Lemosin, per mant’as causas, la darnièra es la confinhaci’ (ma mair tant coma son frair e sas sòrs ò ditz non-pas « confinement » mas « confination »).
Pauc de chausas de chamjadas, quauques trabaus, lu vargier de netiar, quauques afars de reglar, mon prumier — e esperí darnier — enterrament entau, sens grandas messas, masquetat, sens ponhada de mans… fòrt estranh.
Dau costat de ma tanta, la sòr de mon pair, aquí maitot i aguet daus chauses un pauc estranhs dintra la meijon de retirada ente ‘la es desempui un an e la mòrt de mon cosin, e, la soá meijon…
Afé, i aguet maitot los portaments costumiers, los nebots, nebodas, los pitits nebots e las p’itas nebodas… tot un monde apres frutjar.
L’estiu, i aguet un tot pitit temps per un pauc de bicicleta, contat sus mon ciber-caier « becana » (>fr), e aura, veiquí lu temps dau KGB (>fr) l’operaci’ es menada a la davalada ujan, que a la prima, n’autres eriam embarrats, qu’es un secret per degun.
Per pas dire lu NaNoWriMo. L’an passat, la revirada chausida es pas estada aisada, mas menada de bana coma lu trabalh, qu’eriá pro per me. Per ujan, sabe pas çò que vòle far.
Prenguí beucòp de plaser de tornar legir « Cinq semaines en aéroplane » dau Henri de Gorsse quel estiu.
Son de las aventuras, un pauc mocandièras, d’aqueu paubre Monsur Foulayac, un pitit borges « dau sud » que viu dins un monde « ancian », un bra’e tipe que porta peina dès qu’eu vei pus son ombra. Eu es acompanhat de son nebot, lu jòune Riquet, un esperit dubert a ‘queu sègle de la machina que ven de sautet dins lu païs, per anar querre la moneda que li balha son amic Pigassol… a Lisbona, dins un aeroplane, ne’n 5 setmanas de temps.
De segur qu’es pas un chap d’òbra, los personatges son de las caricaturas, tant Foulayac que son aversier, lu Chaffourin, tant lu monde encontrat coma los contrebendiers que d’enquera lu Riquet ; deve ben ò dire, mai d’una vetz, ‘guí coma l’eideia de legir las aventuras eschrichas dau Tintin, pertant lu libre es de 1912. Dau mesma biais, qu’es un libre de mon enfança, de la cultura populara. Adonc, vau veire.
Veiquí los liams :
Normalament, aviá dins l’eidèia de traucar los monts de Blom (>òc) per trobar de que contar o, coma me iò diguet ‘n’amija quante parletem dau NaNo, per poder ‘chabar las istòrias daissadas trainar.
Deve d’enquera aver lu planh per « Oncḁ̐làu » de conhat dins ‘na tireta, per « torilhon », ne’n sei pas segur. Mas, per mamaisar, ani bicicletar dins los cuenhs ente la goiata fasiá de la bicicleta, coma per asard, qu’es darrier chas me 😀 .
Beleu… mas, qu’es lu trabalh que toscha lu trabalhor, fau pas qu’aguesse beucòp de formaci’s… sens obludar las associaci’s, que per Esperanto-Loiret (>eo-fr) qu’es un pauc malaisat per aura, per Vélorution-Orléans (>fr), ‘quò vai, per 1TerreActions (>fr), per l’ora, qu’es pauc clar.
E los autres, e los autres.
Veiquí la virada de ma chaussida de 3 haiku per la cridada de texte de fin d’annada, verem be çò que ‘quò balhará :
Insofrabla nuech
Lu Charre es entraupat
Sus lu tech daus veisins.
*
Chaumassa forta
Lu « bambou » de plastique
Ne’n pard ‘na fuelha.
*
Sos lu solelh
Becana coijada mai plantada rotla
— esperit « Schrödinger ».
*
Veiquí ‘na presa de nòtas, anciana, perduda un temps, puei retrobada… tant la publiar aüei que qu’es le jorn de la p’ita Bernadeta mai l’istòria d’aquesta dama blancha fanatica de potz o de font, de trauc d’aiga per tot dire, poliglòta, que sap dire « que soy era Immaculada Concepciou » dins la linga daus païs ente ‘la se montra… emai la soá linga a ela, la dama, siguesse l’aramean.
Afe, las cresanças…
★
Au mes de decembre [2010], assistí a ‘na conferença balhada per la majorala P.Bérengier, dins lu cadre dau 150 ans de la Mirèio dau Mistrau. ‘La persentet « quauquas cosinas » de la goiata provençala, sautadas dins l’espací occitanofòne :
De notar que au Pueg (de Velai ?) i a un tombeu ancian dau nom de « Licenciosa ».
De tota la conferença, prenguí que quauquas nòtas que torne desboirar aquí :
I a pas tant de problemes sociaus dins Belina que dins Mirèio o b’etot Margarida.
Mirèio es pas veraiament una òbra catolica : ‘la es pas sauvada per los sants e lu Vincent es sauvat, se, per ‘na fachilièra…
Margarida es contra lu progrès, ‘questa saloperia que ven daus maucresants e daus jusieus… Mistrau, se, ‘taca jamai lu progrès, emai i aguesse ‘na part granda a l’eimatge provençau dins son òbra.
Belina presenta un bestiari « pagan » e populara.
Benoita es de legir per la linga e l’estachament a la terra.
★★★
Un tota p’ita carta postala per balhar de las novelas, lu temps de daissar la França per lu Lemosin. Autravetz, par far passar la becana dau domení de la linga d’oïl a lu de la linga d’aur, prenguí desjà la rota d’Esgolesme(>occitan-rapieta), passí per lu nòòòòòrd au despart de Lussac(>occitan-rapieta). Ujan, desirava ò far per la Sostrana, puei, copí un pauc dau chamin per pertir d’Embasac, e fin finalament, per causa que las previsi’s meteorologicas erián nonmàs bonas per ‘nonçar « ‘na chaumassa bela », redusí d’enquera ma rota per far Belac jurta Sent Junian per las p’itas rotas… daus monts de Blom (e dins mas reiberias, lu long de las peiras levadas et daus desboiradís de rochas).
Francophones perduts ici, une version dans votre parler est disponible ici (>fr)
Vòle pas far ’na costuma de m’esjaçinar contra l’ancianna companhia daus chamins de fer, mas, per prener los trens, aquò deven de mai en mai malaisat, e dins d’estranhas condici’s.
Dins un tren de la region, que fau pus dire entau desempui qu’ilhs son estats chafrats « Remi© », beleu per « regional’ efficiency modern inteligence ». E fau balhar lu jorn, e fau balhar son atge — vòle nonmàs i pausar mon cuòu, pas un calendier — fau pas dire qu’atz una becana, autradament i a pas de trens — qu’es pas ‘na conaria — sauv que dins los pitits trens, las becanas son per viatjar per res… E forçament lu tipe que vai pas ben, perdon, « l’agent commercial de la SNCF », un mestier que sembla un pauc coma far lu conselhier dau bon-minjar dins un minja-marda, afè, lu tipe es aquí per vendre dau tegeve, dau temps ganhat, de la rapiditat.
Finalament, lu tren eriá a l’ora, i aviá pro de plaça per las doas, puei cinc, puei tres becanas, que quò monta e davala tot lu long dau chamin « la Loire à vélo ». Degun se toschet o anet prener l’alen daus autres per pas ‘trapar la Covid.
Dins lu mesma tren, que per la magia de las annoncias passet de « Rémi » a « reseu Novela Aquitana ». Zò sabe que davalí quai l°3, anguí veire ente eriá mon segond tren, qu’es de dire, quai l°3, mens de 5mn. E contrarament a çò qu’es dich un pauc pertot, degun passet netiar lu tren. Coma me sieití a la mesma plaça, poguí veire que los très papierons gietats erián totjorn aus borriers.
Adonc l’afar de la desinfecci’, que fau res toschar… coma mai d’una vetz, beucòp de pareissanças, pauc d’actes.
D’enquera un chause, i a daus perpaus tenguts dins lu pòste, coma « fau prener las becanas », « i a de las plaças dins los trens », « n’autres an trabalhats »… Un dimenc de congier, i aviá màs 3 plaças, per 7 puei 9 becanas. E lu monde qu’erián sieitats dins l’espací erián dau monde qu’aurian poguts montar dins lu compartiment per daissar los proprietaris de las becanas las veilhar… afe, me songe que qu’es de l’educaci’ e a la gent de la companhia de far la « poliça ».
Coma l’an passat, un tren d’enquera mens grand, que a la gara de Peitius, fagueten sautar une via 41/42 per destriar los tegeves daus trotilhars. E fau pas comptar aver ‘na rampa o un quite colador metalic per far rotlar las becanas d’un quai l’autre.
Me sei aretrobat coma la mesma tropelada dau tren d’avant, 4 jounes que desiravan far Lussac → Chasèlas per l’eurò-via l°3. Faguí un pauc lu vielh cobilh que sap tot e lurs disí que de Lussac d’aici Cofolenç, la rota es pauc/mau sinhalada, passat Cofolenç, lu chamin es pauc clar que lu despartament vòu far passar las becanas ad un endrech — per paiar l’operaci’ daus « lacs » de Nauta Charanta — que l’associaci’ de las velorotas & vias verdas — dau monde que saben çò que viatjar per becana vòu dire, ilhs — son per los far passar Chassanuòu e/o La Rochafocaud. Afe, eriá pas aquí per me la jugar e beleu que daus trabaus son estats fachs.
Avia ma becana, ‘na carta papier, la traça dins la besonha electronica, e dès lu mitan de l’apres mieijorn quò fasia chaud, fòrt-fòrt chaud. Dau viatge, vei-ne’n-quí la carta, que los punts roges son los endrechs fotografiats d’aqueu bilhet :
Un tot pitit torn dins Belac que qu’es ‘na vila que coneisse pas (e me faudrá i tornar), e veiquí pas que la besonha vòu me far prener daus eschaliers, adonc, me fau desjà chamjar la rota, res de greu d’enquera, mas qu’eriá pas entau que vesiá las chausas.
La gara per un « selle-fie », lu pont, la meraria, lu calvari e la ‘gleisa Sent Sauvor o Sent Salvador se aimatz mielhs.
Nòta : mesfiatz que i a de las fotografias tirada dau porta-onda e d’autras de l’utils previst per aquò. Sens obludar que sei pas fotografe.
La doas prumieras peiras levadas — doas taulas de peiras — dau jorn erian a la Borderia e 200 m pus luenh a l’aluòd, pus p’ita conhada dins ‘na prada.
Blom, sa ‘gleisa forta, la font Sent Martin.
Los rochiers de Puegchaud, son de las gròssas peiras de granit que se troban dins un daus puegs quitament lu mai ‘naut daus monts de Blom. Dins las fotografias, i a los blòcs granitics, la vuda au luenh de la França, que aura, sus la rota dau viatge, sei oficialament ne’n Lemosin. D’alhors, i a ‘na placa per ò dire :
« A la glòria dau Frederic Mistral que faguet reviure e resplendire la linga daus trobadors e tornet balhar au pòple occitan son onor. »
Eriá desjà un pauc ‘bracat dau solelh e de la montada (+8%), e dau còp, obludí d’anar vieisar la taula de peira.
Podetz veire que ai p’unas paurs que los rochiers s’esvedelen sus ma bicicleta. Un second boiradís de peiras. Que la legenda conta que la nuech de nadau, a minjanuech, la peira se dubra e i a un tresaur dedins…
Ai dich alhors que lu Lemosin nasquet entau : dins lu desboiradís cosmique, la Terra se fòrmet au fiu dau temps, ronda. Dins lu manteu d’aquela planeta, i a de las gròssas peiras que sauteten — las p’itas fan d’enquera entau au jorn d’auei dins lu païs, au mitan de quauques prats, sos los buecs — e, per quauquas unas, elas boineten las aigas ; entau fasant, los aubres — jarric, chastenh e òrme~òume — pogueten frutjar, e sos l’ombra daus talhadís, daus vilatges un jorn fugueten bastits…
Nòta : sabe pas se « Bòscartut » deu s’escriur entau.
Coma lu temps dau tragier, ma catisson davalet de la becana, de bana coma la carta e mon pelhon per m’eissujar, 3 km per las tornar ‘massar, 3 km de còstas, 3 km de mai que començava mon quatresme litre d’aiga — v-òc-es, sei pas un chameu —, passí a la peira per sanhar Didí l’ovelha de pelhas.
La sòla peira levada de mon tragier, mas, la pus granda de la Nauta Vinhana.
E per ne’n ‘chabar, la taula de la betola :
Apres m’estre pardut tot sòu d’aver un pauc fisança de tròp dins ma memòria — ai pas vougut segre lu chamin sus la besunha, e la carta balhava pas l’escorchiera — e apres ‘ver fach d’enquera mai de kilometres que prevut, apres m’estre gietat dins un fossat per eschivar ‘na veitura : las coneisse ‘questa ròtas, adonc eriá sinhalat d’un gileton jaune, la becana fasiá marchar la soá lumira, tenia ma drecha, mas, aguí paur dins un vironzeu e rotlí sus ‘na broá de terra mòla e, forçament, pardí la conducha de ma becana. Quau-que-siàia, res de greu ! Finaladament, la meijon de ma sòr qu’eriá pas luenh fuguet la benvenguda.
I passí per beure 2 litres d’aiga. Dins ‘queu temps mon nebot prenguet la becana (~15kg) mai los dos sacs (2× ~15kg), botet aquò dins un chareton e vei-me-quí ‘chabar lu chamin ne’n veitura ; aquò me semblet lu pus saví passat la chalor.
La traça balhet aquò per las montadas e las davaladas :
Per far creire que sei moderne, per « montrar » a d’autres, faguí far per ‘n’aisida un filmonet, que la besunha charcha dins lu porta-onda las fotografias per far veire… Ò veiquí :
I a los mesma punts de vuda mai una stèla per la memòria d’un resistant tuat au temps de la guerra, la ‘gleisa dau Rat…
Un daus prumiers comercis ente ‘ní, ‘na vetz passat lu grand-confinament, fuguet la librariá. De segur i aguet maitot lu merchand daus vestiments que de minjar tròp es bon per se far petar los bedeus e las malinas, i aguet maitot lu merchand de becana, mai per aidar los autres que per besonh, afe qu’es entau, e, la librairia.
La librairia es un luòc ente aime me pradelar, me pardre.
D’estre barrat faguet que prenguí lu temps d’escotar quauquas emissi’s dins lu pòste, e forçament, ‘quò me balhet enveia de ‘chaptar las òbras que lu monde parlava. Tot parrier, descharjí daus filmes, e, sei aürós de poder legir los libres d’ente son tirats.
Adonc, de la legida passat, o passada, la confinhada, un pitit bilhet coma per barrar l’eschapada sens botjar (>òc-Rapieta)
Lu temps dau confinhadís, dins la librairia prengueten plaser de chamjar tots los raijons de plaça, a l’esprès per que los pitits vielhs coma me siguessen parduts e, de sonjar ‘chaptar un libre de sciença-ficcí, dins la mesma familha que quilhs-quí (>òc-Rapieta), achaptatz un livre dau pair Hugo, sans ò saber, zò voler nimai, mas, i a pus greu dins la vida.
Un tot-pitit tot-pitit libreton que per dire verai, son dos articles amassats per far un libre. I a ‘na « note sur la destruction des monuments en France » seguit de « guerre aux démolisseurs ». Dos articles ente Hugo se montra fòrt conservator, mas lu personatge es pas talhat d’un blòque. Legit de bana coma las actualitats me fai dire qu’eu seriá pas dins lu camp « dau ben » aüei, mai ‘queu libreton ; de segur, qu’es maitot dau monde coma se que saurian beleu dire, beleu trobar los mots per dire, quò que vai pas.
‘Tenci’ fau ò tornar dins son temps, e, coma de costuma, sabe gran coma auriá fach a la mesma espoca, e dire aquò, ditz res sus çò que pense de l’actualitat.
Veiquí lu asard d’una taulada que la tematica eria « la Turquia ».
Nedim Gürsel passa son temps dintre París d’un costat e Istambol de l’autre. Eu escriguet quauques 40 libres, que queu-d’aquí es la resulta d’una separaci coma ‘na femna, separaci’ d’estre ‘nat viure de l’autre costat de la mar granda.
Los poëmas, coquins per pas dire erotiques, son pitits, de la talha d’un haiku, e aquò es per me plara. Son illustrats per de « las encras » dau Luc Vigier.
Par la fenêtre ouverte
Je te vois nue
Dans une forêt de béton
que n’en veiquí ‘na virada personala :
Per la fenestra duberta
Te ‘viese, nuda
Dins un buesc de betum
Lu libre d’ente es tirat lu filme dau mesma nom, e, per tot dire, lu libre es de la mesma vetz, mielhs, mai riche dins la culhida de personatges, de fachs contats, e, d’un autre costat, quante los obgiers son descrichs, vertadierament, qu’es despassat ; per ò dire autrament, los obgiers son datats de las annadas d’escritura (annadas 1950).
De segur, çò que balha la sabor es dins los biais d’estre de las gents, que per mai d’un, ilhs van sus Març per tornar viure la vida menada sus Terra. Dins lu libre, coma dins lu film, i a maitot de pinturadas las paurs d’aquelas annadas 50 mai 60 (dau sègle XX).
Un libre fòrt agradiu (revirat de l’anglès de las americas per Jacques Chambon & Henri Robillot).
Dins la mesma meijon, e dau mesma autor, ‘chaptí maitot « Fahrenheit 451 », e tornarai ne’n parlar ‘quí lu momint ‘ribat.
Ai desbutat ‘queu bilheton de parlar de çò que lu pòste pòt balhar d’escotar. L’ai desjà escrich aquí, i a « En Ondas » totas las setmanas.
L’emissi’ se passa alentorn d’una tematica, d’una encontra, e, l’emission es « sonorisada » per de las musicas, mai d’una vetz novelas, dins lu sens de modernas, e aquò per un trabalh tant sus la linga que sus los instruments…
I aguet doas emissi’s coma lu Lionel Laborda, la prumièra aquí dins ‘queu liam (>òc-Hadiu) e la seconda dins ‘queu-d’aquí (>òc-Hadiu). Forçament, ‘chaptí lu libre.
Un pitit libre ente son persentats 35 teistes, dins las dòas lingas occitana & francesa, sauv una vetz ente lu poëma es nonmàs ne’n francès. I a 3 chapitres, 3 copilhatges per aregropar los poëmas segond ‘na mesma tematica, mas aquò vòu pas dire tres pertidas completament desparieras.
De notar que l’adaptaci’ francesa es estada facha per Mayo.
Le silence des gens de rien
Les déchets avancent
Et vont et viennent
Comme bagage les accompagnent
La parole le silence
Puis ils glissent lentement
Jusqu’au monde de derrière […]
Lo silenci deus hreiterós
Las dèishas que caminan
E que van e que tornan
Com bagatge e’s hèn seguir
La paraula lo silenci
Puish qu’esliupan a plaser
Dinc au monde de darrèr […]
De ‘chaptar directament, qu’es mai aisat, chas l’esditor Per Noste (>òc)
Per ‘chabar ‘queu bilheton, un pauc de propaganda per l’operaci’ « je soutiens ma librairie », dins un darnier liam (>fr).
Bienvenue aux passionnés de ce vélo mythique
Lessines Cyclisme : régional, national et international.
À vélo dans la ville et dans les champs.
"La vie, c'est comme une bicyclette, il faut avancer pour ne pas perdre l'équilibre." Albert Einstein
Voyageurs du Monde
Ràdio Podcasts de resisténcia en occitan
Blogo de variaj temoj
PArtage et Mobilités Actives
...and how we might try to create them.
Association de promotion du vélo comme mode de déplacement sur l'ouest de l'étang de Berre
Promouvoir le vélo au quotidien dans l'agglomération de Limoges
Le Podcast du vélo au quotidien
de Eugen Fabian
Groupe espérantiste de Bourg-en-Bresse
La ville tout simplement
All about cycling in the Netherlands
Collectif cycliste militant d'Orléans Métropole
Birding et bonne humeur !
eso mismo...buscando el sentido de este blog
pédale à Orléans et parfois ailleurs
T'i tornaràs be far un jorn, marcha !
cyclos des rues, cyclos des champs, actualité cyclo
les successeurs des fascistes d'hier arriveront à vous convaincre que les antifascistes d’aujourd’hui sont vos ennemis
Venez platusser avec nous sur Saint-Yrieix-la-perche, Limousin, histoire, société, ethnologie, loisirs, photos
A virtual cabinet of curiosities / Un cabinet (virtuel) de curiosités
Vivre à la campagne au japon ... depuis 2012
VCE Chemistry teacher in Melbourne, Australia
365 days a lens LG/Samsung
"Evoluer le long du chemin est une chose ; relier des points en est une autre." (Tim Ingold / une brève histoire des lignes) - Dépôt légal BNF : ISSN 2491-7532 (en ligne)
