Sus lu davant de la catedrala, los uelhs dins las flacas aurián poguts estre interpretats coma un meschaënt sinhe per luquau esperava vers tornar lu solelh. Demest los passants d’enquera defòra, o, per estre pus precis, pas d’enquera abriats lu temps de la rinçada bela, i aviá pauc de monde per prener lu temps de legir los oracles. Doas formas se despachavan d’atenher l’estacion dau tramway davant l’ostau de la vila.
‘Na veitura de daissar l’estacionament davant lu sindicat d’initiative ‘via glissada contre lu poteu de peira ; los pitits pavats per temps de plueia semblan de la savoneta, degun d’un pauc au corant de la chausa se pren de passar per aquí los jorns de plueia. De segur lu poteu aviá estat coijat per la veitura mas la situacion semblava pertubar degun daus badeus sos los arcadas dau museu. Erián tots drechs, un pauc sus lu modele de l’estatua de la Bauça, picada entau au mitan de las flors, coma sa bessona la Leire, de l’autre costat de la plaça.
Lu tramway ‘chabet per arribat e la Sonia tant coma lu Piarron ‘companhat de sa becana monteten dedins per fin d’anar a l’obrador de renovacion de bicicletas.
« ‘Questa linha es la segonda farjada per la meraria. Mas, avieisa de las pistas per las becanas, m’aviá dich que res aviá estat fach.
— I a que lu monde de la meraria, jurtament per ‘pelar aquò de las pistas. Segur, tu pòdes circular rua Vignat au mes d’aust sens i riscar la toá vita, mas prener ‘quel esquipament tot los jorns es malaisat ».
Auriá faugut s’aretornar un pauc avant dins la rua per montar que lu rond-punt es dangieròs, i aguet desjà daus auvarís, que i a res dau tot d’emenajar. Puei, quante i a quauquares, qu’es completament desboirat dintre los que van d’a pè, las veituras, los aubres. Fau mielhs circular sus la rota.
« ‘Gaita, aquí sus çò que tu prennes per ‘na pista, i a tres veituras dau CUCUL – lu Club Unique dau Curling Universau dau Loiret – dins un amenajament farjat per los ciclistes, las serián pas aquí. E los ciclistes irián drech non pas far daus ronds. Un pauc mai luenh, oteten quitament las bandas per far de l‘estacionament. Adonc, se tu voes escriur sus las becanas dins orleans, i a de que mai daus politiques entau.
— As rason, aquí i a resmas qu’un trepador. Mas i vese una ciclista.
— Segur, las gents subissan, e chaban per s’adaptar, mesma a la mediocritat.
— Mas i a de las amassadas per parlar d’aquò, e puei me diguet que lu long de la prumièra linha, res ‘viá esta fach.
— Mas los de ‘quilhs an tots trobar un mejan per subreviure o continuats de portar tòrt, marcha!»
Sonia gaitava per las veirinas dau tramway lu monde un còp los dins las veituras, un còp quela maire apres forças sus la poceta per la far montar lu trepador, e mai que tot la plueia que pintura la ciutat d’un gris fred e sòrne.
Aquí la gendarmaria, aquí un airau per stationaar, aquí l’ancian ostau dau despartament, ente i a d’enquera dau monde emai lu president Microleon aguesse suprimat quel eiretatge de la revolucion. Ela penset maitot a la revolucion. De la gent n’en revan coma una bona faicon de netiar la marda un pauc pertot. Fau quò tot destrusir per tornar bastir mai la permessa que tot será mielhs ‘questa vetz o nonmas chamjar çò que vai mau. E per ente començar, se mesma, la societat o per la politica.
« Tu semblas be eslunhada de n’autres quante t’ses pensiva. Aquò fai paur. Afé, sem ‘ribats a l’Argona, qu’es aquí que fau davalar.
— te segue ! »
De l’arrest dau grand Villiers a l’obrador, i a quauques cent metres. Jurt pró per saborar la fin de la plueia.
Crespin los asoetet la benvenguda e persentat de las eiscusas d’aver las mans ocupadas per un deralhor de netiar. Eu eriá sou e eispliquet coma marchava la meijon. I a una pertida obrador, de que aprener a montar e desmontar las becanas, daus utils, mas, i a maitot una pertida venta de bicicleta « ne’n marcha », e aquò fasiá besonh perque ilhs an quauquas dificultats.
« L’ideau, diguet lu Crespin, quò seriá que tot lu monde ‘chaptesse ‘na becana per Nadau.
— Iò comprene be, mas, qu’es pitit chas ma cosina, pòde ne’n prener mas una. Passat mon estagí, vòle entornar la bicicleta mas las ròtas son tant belas. Aquí setz daus vilauds, a Sent Junhan, serai sus la chaussat, adonc, e per me pelar quante eriá goiata, vòle saber se atz dau velò demiei-corsa. Apres, sabe i ajutar daus esquipament, mas, aime ben queu tipe de velò coma quò se’n fasiá dins las annadas 80, mai un cadre acier.
— E be, setz pas dau país dau Polidor per res.
— I a mai de cinquante kilometres e de las p’itas rotas ».
Tot de parlar, Sonia gaitava las becanas.
« Piarron, as ‘na eideia de coma es la becana retrobada ?
— Non, beleu una bicicleta de vila, beleu mai la testa corbada. Ne’n sabe grán res. Perque ?
— Entau. Ne’n parleten pauc dins lu jornau.
— Forçament, diguet lu Crespin, avián pus de plaça apres ne’n aver contar de tant grandas sus los « bòbòs » abituaus de bana coma los gauchistes. Quitament se lu mèra disiá pas que n’autres tenián lu Cal catat dins un cuenh, apres lu far sufrir lu martir per causa de sa politica ciclabla.
— Perque, lu Cel faguet de las conarias ?
— Jamai grand chause fuguet fach ne’n matiera de politica ciclabla. I a ‘na veirina per los investissors, per la premsa que conta çò que l’òm li dit. Mas autradament, res ».
Crepin contet a la jornalista que a la desbuta, lu mèra actuau, l’Odileon, coma lu Cel erián companhs dins l’esquipa dau Dupuis quante eu emportet la ciutat. Jurta au passatge de simpla comunautat de comuna a l’estatut de comunautat urbana, quò ‘nava d’enquera, mas i a dos ans, quauquare se passet.
N’autres dins lu domení dau velò, avian totjorn ‘guts a far coma lu Cel. ‘Tencion, un politique avant d’estre un cicliste, mas, eu sabiá de que qu’eu parlava. De segur, eu ne’n contava maitot un pauc, per eisemple sas doas frasas las mai aimadas erián « passat dos kilometres setz un esportiu » e « podem pas posar las parets de la ciutat ». Quante sabem que i a un segond obrador dins la vila.
E puis, dins l’annada 2017, lu Cel aviá dins l’eideia de far ’na festa granda per los dos cents ans de la bicicleta. Dins son progier, i avia de far passar de las corsas dins la vila, de far venir de las vedetas. Per eisemple, i a un tragier de balisat dins la pertida nòrd de la vila que fai quarante e cinc kilometres, aquò es un bocin dau progier de 2017. A la plaça, lu mèra actuau preferet organisar una festa daus aubres que van venir basteur. Tots los dos ans, la meraria fai venir daus basteus sus daus camions per los menar a la bróa de la forest domaniala, e aquí los permenan dos jorns de temps sos las branchas daus aubres, coma per ‘pelar aus vivants coma ‘van ‘ribar pus tard.
Aquò fai venir dau monde, fau pas creire, doas lumiras aquí, dau bruch alai, un pitit pauc de blu dins ‘na vita pas totjorns ròsa.
« E i a d’autras associacions de bicicleta ?
— Prenetz la lista dins la Respublica ».
Los prumiers citats erián los becanarchistes. Un grop de ciclistes, òmes e femnas que passava beucòp de temps a pensar la revolucion coma una bicicleta sans deralhor, mai nonmàs tres vitessas, que tot lu monde pòt pas anar vista e dos sistemi per freinar, que de la vetz, las revolucions, sabem jamai ente ‘las nos menan.
Los segonds erián los velibertarís, un bocin daus becanarchistes, beucòp pus sectarís que los prumiers. La garaulha fuguet que un jorn de manifestacion, los becanarchistes digueten res ad una tipessa que venguet mai una becana assistada electricadament, ilhs erián contre, adonc, fagueten una brancha.
I aviá maitot un colectiu unipersonau composat d’un tipe de drecha. Lu tipe es un cicliste mas eu es contra los autres, contre los que son contre l’obligacion dau pòrt dau casque, contre los que s’opausan au gileton jaune per totjorn, lu tipe es mesma contra las pistas cicclablas perque leguiguet un jorn que quò costava a la colectivitat. Aquò sens obludar los pitits grop coma lu clan daus velò-cargòs, los amics daus velò-coijats, lu cercle daus pinhon-fixats, las amistiats daus tandems…
De segur i aviá una associacion constituada de personalitats dau mitan que non solament erián las pus censadas, las pus dins las perpausicions faça a la meraria. Amor, Leire & velò, son non, eriá maitot la sòla faça visibla d’una opausicion au Rivoirais. Se au jorn d’auei i a la pista centrala de la gars dau Aubrais, sus lu pont Jòrdi lu 5, lu long de l’anciana rota, qu’es merces a ilhs e elas.
« ‘Restatz v’autres, diguet la Sonia, tota tremolanta, fau la far aquela enquesta. Sabe pas se mon jornau vai me segre, se vau dever ne’n far un libre o que, mas vau iò far coma ‘na sorta de « Bike Paper » ad Orleans.
- ~1550 mòts
- La version en langue française se trouve ici (>fr)
Rapieta 